Πόσο συχνά συναντάται ο καρκίνος της γλώσσας;
Ο καρκίνος στη στοματική κοιλότητα είναι ο 8ος κατά σειρά εμφάνισης σύμφωνα με το σχετικό διάγραμμα του Π.Ο.Υ(2008). Τα νεοπλάσματα στη γλώσσα είναι τα συχνότερα. Από τη στιγμή της διάγνωσης το ποσοστό της 5ετούς επιβίωσης αγγίζει το 50%. Η υψηλή θνησιμότητα συνδέεται με την καθυστερημένη αντιμετώπιση, ενώ αν θεραπευτεί σε αρχικά στάδια τότε το ποσοστό ίασης πλησιάζει το 90%.
Πού εντοπίζεται ο καρκίνος της γλώσσας;
Ο καρκίνος εντοπίζεται τις περισσότερες φορές στα πρόσθια δύο τρίτα της γλώσσας στα πλαϊνά ή αλλιώς πλάγια χείλη και λιγότερο συχνά στην οπίσθια μοίρα ή βάση η οποία δεν είναι ορατή από τον πάσχοντα. Η θέση εντόπισης σχετίζεται σημαντικά με την έγκαιρη διάγνωση και τη σταδιοποίηση του καρκίνου, καθώς όταν εκείνος προσβάλλει τη φαρυγγική μοίρα γίνεται συνήθως αργά αντιληπτός από τον ασθενή.
Τι εικόνα παρουσιάζει ο καρκίνος της γλώσσας;
Αρχικά εμφανίζεται ως ένα μικρό ασυμπτωματικό ογκίδιο ή μια λευκή επηρμένη μη αποκολλούμενη πλάκα ( πυκνή περιοχή-πλάκα του στόματος υπερυψωμένη και αφοριζόμενη από το λοιπό στοματικό βλεννογόνο που αποκαλείται λευκοπλακία και δεν μπορεί να προσδιοριστεί ως κάποια ασθένεια) με σαφή ή ασαφή όρια ή αντίστοιχα ως ερυθροπλακία. Στο στάδιο αυτό είναι πολύ σημαντική η διαφοροδιάγνωση καθώς πολλές καλοήθεις οντότητες, όπως η μυκητίαση από candida, o ομαλός λειχήνας κ.ά που στη στοματική κοιλότητα έχουν την ίδια κλινική εικόνα. Αξίζει όμως να τονιστεί ότι ιδιαίτερα η ερυθροπλακία και η οζώδης λευκοπλακία αποτελούν προκαρκινικές καταστάσεις με ισχυρό δυναμικό εξαλλαγής σε καρκίνωμα in situ. Επίσης ο καρκίνος μπορεί να έχει την εικόνα ενός έλκους ή να εξελιχτεί σε έλκος ,το οποίο δεν επουλώνεται εντός 15 ημερών, έχει επηρμένα όρια, αιμορραγεί αυτόματα, οι διαστάσεις του να ποικίλλουν, μπορεί να καλύπτεται από ψευδομεμβράνη και να είναι ασυπτωματικό.
Τι αισθάνεται ο ασθενής όταν έχει καρκίνο της γλώσσας;
Όσο όμως η ασθένεια εξελίσσεται αρχίζει να διηθεί και να καταστρέφει τους πέριξ υγιείς ιστούς. Τα ούλα, το οστό της κάτω γνάθου, οι μύες της περιοχής και οι λεμφαδένες είναι τα πρώτα που προσβάλλονται. Ο ασθενής αισθάνεται πόνο, μούδιασμα, έχει κακοσμία, σιαλόρροια, δυσκολεύεται στην κατάποση, την ομιλία, την αναπνοή και τη μάσηση, ενώ οι λεμφαδένες διογκώνονται. Η γλώσσα χαρακτηρίζεται από σκληρία και δυσκινησία.
Ποια είναι η ιστολογία καρκίνου της γλώσσας?Ποιος είναι ο συνηθέστερος τύπος καρκίνος της γλώσσας;
Ο συνηθέστερος τύπος είναι ο καρκίνος εκ πλακωδών κυττάρων ( όπως το ακανθοκυτταρικό καρκίνωμα περίπου 400.000 περιστατικά/έτος . Τα πλακώδη κύτταρα καταλαμβάνουν την επιφανειακή στιβάδα του δέρματος και του βλεννογόνου δηλαδή την περιοχή του επιθηλίου. Τα καρκινικά κύτταρα όταν εμφανίζουν ισχυρή διαφοροποίηση , δηλαδή τείνουν να μοιάσουν στον επικείμενο ιστό συνδέονται με χαμηλή κακοήθεια και αντίστοιχα όταν έχουν χαμηλή με υψηλή κακοήθεια. Η επιπολής στιβάδα της αλλοίωσης παρουσιάζει έντονη φλεγμονή ενώ εμπεριέχει και νεκρωτικές περιοχές. Τα μη πλακώδη καρκινώματα της γλώσσας αγγίζουν το 3%, άρα η εύρεση κακοηθών κυττάρων που τείνουν να αποκτήσουν φαινότυπο μυϊκού ,λεμφικού,αδενικού, μελαγχρωτικού ιστού (σαρκωματοειδή καρκινώματα, λεμφώματα, μελανώματα κά) είναι πιο σπάνια. Τέλος ο καρκίνος στη γλώσσα μπορεί να χαρακτηριστεί ως μεταστατικός όταν η πρωτοπαθής εστία βρίσκεται στους μαστούς.τα νεφρά,τους πνεύμονες και αλλού.
Ποια είναι τα αίτια και οι παράγοντες κινδύνου του καρκίνου της γλώσσας;
Τα αίτια, όπως και με τους υπόλοιπους τύπους καρκίνου είναι άγνωστα ή κατά μερικούς αδιευκρίνιστα. Παρ όλα αυτά κάποια στοιχεία συσχετίζονται στατιστικά με την εμφάνισή του.Αναμφίβολα, το ιατρικό και οικογενειακό ιστορικό διαδραματίζει προεξέχοντα ρόλο. Η μακροχρόνια και υπερβολική χρήση αλκοόλ και το κάπνισμα είναι, ωστόσο, από τους σημαντικότερους προδιαθεσιακούς παράγοντες. Ιδιαίτερα το κάπνισμα πίπας, πούρων και το μάσημα καπνού είναι από τις συνήθεις που συνδέονται στενότερα με το καρκίνο της γλώσσας. Ένας άλλος ερεθιστικός παράγων είναι η χρήση κακότεχνων μερικών η ολικών οδοντοστοιχειών. Το φύλο και η ηλικία επίσης καθορίζουν την εμφάνισή του, καθώς ο καρκίνος της γλώσσας προσβάλλει συχνότερα άντρες ηλικίας άνω των 60 ετών και σπάνια γυνάικες κάτω των 40 ετών, ενώ η αναλογία ακανθοκυτταρικού καρκινώματος στους άντρες έναντι των γυναικών είναι 2/1. Η διατροφή που είναι πτωχή σε θρεπτικά στοιχεία (σίδηρο.ριβοφλαβίνη και βιταμίνες (κυρίως Α,E ) επίσης έχει ενοχοποιηθεί. Τελευταία ο καρκίνος όλο και περισσότερο συνδέεται με ιογενέις λοιμώξεις και κυρίως με τον ιό των ανθρωπίνων κονδυλλωμάτων-papilloma virus HPV. Ο hpv είναι ένας επιθηλιοτροπικός ιός που κάποιοι ορότυποι του όπως ο 16 κ 18 προκαλούν γονιδιακή μετάλλαξη στα ογκοκατασταλτικά γονίδια με καρκινογόνο δράση. Είναι ο ίδιος ιός που εύθυνεται για τις καρκινικές καταστάσεις του τραχήλου της μήτρας που ανιχνεύονται με το τέστ pap. Τέλoς η ατροφική γλωσσίτιδα που εμφανίζεται στο σύνδρομο plummer-vinson μπορεί να εξαλλαγεί σε κακοήθεια.
Η σωστή και έγκαιρη διάγνωση πόσο βοηθά του ασθενή που πάσχει από καρκίνο της γλώσσας;
Η σωστή διάγνωση προϋποθέτει αρχικά τη λήψη ενός λεπτομερούς ιατρικού ιστορικού. Μια κλινική εξέταση από τον ειδικό θα δώσει το έναυσμα για τη λήψη ιστοτεμαχίου για τη διενέργεια βιοψίας προς την ιστολογική και μοριακή εξέταση. Αν κριθεί απαραίτητο γίνονται και συμπληρωτικές εξετάσεις όπως η πανοραμική και οπισθοφατνιακές ακτινογραφίες για το έλεγχο του οστού της κάτω γνάθου και τον αποκλεισμό κάποιας μετάστασης με τη μορφή φατνιολυσίας ή πύκνωσης, αξονική τομογραφία, η οποία είναι πολύ χρήσιμη στον εντοπισμό μεταστάσεων στους λεμφαδένες, μοριακή τομογραφία m.r.i για την απεικόνιση των μαλθακών μορίων, ενώ μπορεί να ζητηθεί να pet scan. Για τον πλήρη έλεγχο της ανωτέρας αναπνευστικής οδού ζητείται και ακτινογραφία θώρακος, βρογχοσκόπηση, έλεγχος του λάρυγγα και του οισαφάγου. Είναι σημαντικό να διευκρινιστεί ότι πρόκειται για την πρωτοπαθή εστία η εκείνη να ευρεθεί.
Πως θεραπεύεται ο ασθενής με καρκίνο της γλώσσας;
Η θεραπεία στα αρχικά στάδια περιλαμβάνει τη χειρουργική αφαίρεση όταν η βλάβη είναι μικρή ή επιφανειακή. Σε μεγαλύτερες αλλοιώσεις εφαρμόζεται η χειρουργική αφαίρεση-εκτομή του όγκου σε συνδιασμό με την ακτινοθεραπεία με εξαιρετικά αποτελέσματα. Αν ο καρκίνος έχει εξαπλωθεί σημαντικά τότε η θεραπεία περιλαμβάνει και κύκλο χημειοθεραπειών πολλές φορές προεγχειτητικά για να μειωθεί το μέγεθος του όγκου. Σε περιπτώσεις μερικής ή ολικής γλωσσεκτομής όπου το έλλειμμα είναι μεγάλο και έχει διαταραχθεί η ομιλία, η μάσηση και η αισθητική του πάσχοντα η συμβολή του πλαστικού χειρουργού και του λογοθεραπευτή είναι καθοριστική.Βοηθητικά είναι και δίαφορα φαρμακευτικά σκευάσματα όπως η μεθοτρεξάτη, σισπλατίνη,5-φλουοουρακίλη. Αν ο καρκίνος έχει κάνει μετάσταση στους λεμφαδένες απαιτείται ο λεμφαδενικός καθαρισμός.
Ποια είναι η πρόγνωση με καρκίνο της γλώσσας;
Η πρόγνωση εξαρτάται από τη σταδιοποίηση του καρκίνου μέσω του συστήματος tmn όπου προσδιορίζεται το μέγεθος του όγκου,η διήθηση και η προσβολή γειτονικών ιστών και η μετάσταση και το μέγεθος των λεμφαδένων.
Τι πρέπει να προσέχουν οι άνθρωποι για να μην παρουσιάσουν καρκίνο της γλώσσας;
Μια έγκαιρη δίαγνωση μπορεί να σώσει ζωές και τα ποσοστά επιτυχίας που σημειώνονται κατά την άμεση αντιμετώπιση του είναι εξαιρετικά υψηλά. Δυστυχώς, οι άνθρωποι είναι σπάνια υποψιασμένοι, δεν αυτοεξετάζονται και δεν αναζητούν τη βοήθεια του ειδικού αν παρατηρήσουν κάτι το διαφορετικό παρά μόνο σε προχωρημένες καταστάσεις. Ακόμα κατά τη διάρκεια ενός καθαρισμού ο οδοντίατρος μπορεί να αξιολογήσει μια αρχόμενη βλάβη λόγω της ανατομικής θέσης της γλώσσας. Η διακοπή του καπνίσματος και της κατανάλωσης αλκοόλ μειώνει αισθητά τις πιθανότητες ανάπτυξης καρκίνου, ενώ πρέπει να τονιστεί ότι η βλαπτική δράση της μιας ουσίας αυξάνει την επίδραση της άλλης. Μια ισορροπημένη διατροφή συμβάλλει και κείνη στη μείωση των παραγόντων κινδύνου, γιατί η σύγχρονη ιατρική βασίζεται κατά κύριο λόγο στην πρόληψη.
